Mobbing w pracy to zjawisko, które niestety dotyka wielu osób. Polega na systematycznym i długotrwałym nękaniu pracownika przez innych członków zespołu lub samego przełożonego. Może przybierać różne formy, takie jak werbalne ataki, ignorowanie, wyśmiewanie, czy też przypisywanie nierealnych zadań. Mobbing w miejscu pracy jest nie tylko destrukcyjny dla psychiki osoby, która go doświadcza, ale także wpływa negatywnie na atmosferę w całym zespole. Wobec tego pracodawca ma ściśle określone obowiązki, które musi spełniać, by zapobiec mobbingowi oraz w odpowiedni sposób reagować, gdy zostanie on wykryty.

Definicja mobbingu w pracy

Mobbing w pracy, zgodnie z polskim kodeksem pracy, to uporczywe i długotrwałe nękanie pracownika, które ma na celu poniżenie go, ośmieszenie lub wyizolowanie z grupy. Zjawisko to może przybierać różne formy, takie jak obelgi, nieuzasadnione krytykowanie, a także ignorowanie czy szkalowanie w miejscu pracy. Warto zaznaczyć, że mobbing nie musi dotyczyć wyłącznie relacji pomiędzy pracownikiem a jego przełożonym. Mobbing może występować również w relacjach między współpracownikami, wówczas mamy do czynienia z mobbingiem poziomym.

Pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi w swoim zakładzie pracy. Oznacza to, że nie tylko powinien dbać o stworzenie odpowiednich procedur i regulaminów, ale także podjąć działania w momencie, gdy pracownik zgłosi problem mobbingu. Często mobbing jest zjawiskiem trudnym do wykrycia, ponieważ osoby go doświadczające obawiają się reakcji swoich współpracowników lub boją się utraty pracy. Dlatego tak ważne jest, aby pracodawcy wykazali się odpowiednią wrażliwością i odpowiedzialnością.

Obowiązki pracodawcy w zakresie przeciwdziałania mobbingowi

Pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy, wolnych od wszelkiego rodzaju mobbingu. Zgodnie z kodeksem pracy, to pracodawca musi podjąć odpowiednie kroki, by zapobiegać wszelkim przypadkom nękania i dyskryminacji w miejscu pracy. Jednym z podstawowych działań jest opracowanie procedur, które umożliwią szybsze wykrywanie i eliminowanie mobbingu.

Po pierwsze, pracodawca powinien wprowadzić jasne zasady dotyczące zachowań w pracy i zapewnić szkolenia dla pracowników, w tym także dla menedżerów. Wiedza na temat mobbingu, jego objawów oraz konsekwencji prawnych powinna być dostępna dla wszystkich zatrudnionych. Po drugie, w każdym przypadku, gdy dochodzi do zgłoszenia mobbingu, pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia dokładnego dochodzenia. Powinno ono obejmować rozmowy z osobą zgłaszającą problem, jak i z potencjalnymi świadkami incydentu.

Pracodawca powinien także stworzyć bezpieczne kanały komunikacji, które pozwolą pracownikom zgłaszać mobbing w sposób anonimowy. Ważne jest, aby osoba zgłaszająca nie obawiała się reperkusji związanych z ujawnieniem takiej sytuacji. Działania te mają na celu ochronę ofiary, ale także wczesne zapobieganie eskalacji problemu.

Reakcja pracodawcy w przypadku zgłoszenia mobbingu

Kiedy pracownik zgłasza, że stał się ofiarą mobbingu, pracodawca ma obowiązek podjęcia działań mających na celu zbadanie sprawy. Należy niezwłocznie przeprowadzić odpowiednie postępowanie wyjaśniające, by ustalić, czy rzeczywiście miało miejsce nękanie, a jeśli tak, to jakie były jego źródła i skutki. W tym celu pracodawca może zlecić przeprowadzenie dochodzenia wewnętrznego, podczas którego osoby zaangażowane w mobbing zostaną przesłuchane. Często w takich sprawach konieczne jest również powołanie niezależnych mediatorów lub specjalistów, którzy pomogą wyjaśnić sytuację.

Pracodawca powinien zadbać o to, aby ofiara mobbingu nie czuła się osamotniona ani izolowana w czasie trwania dochodzenia. W tym celu należy udzielić jej wsparcia psychologicznego, które pomoże w przezwyciężeniu trudnych emocji i zapewni jej komfort w pracy. Kolejnym krokiem jest podjęcie działań naprawczych, w tym ukaranie sprawcy, jeżeli zarzuty okażą się prawdziwe. Pracodawca powinien zastosować odpowiednie sankcje wobec osób, które dopuściły się mobbingu, mogą to być kary dyscyplinarne, zmiana stanowiska, a w najcięższych przypadkach, nawet zwolnienie z pracy.

Prewencja mobbingu – zapobieganie w przyszłości

Pracodawca, który ma świadomość problemu mobbingu w swoim zakładzie pracy, powinien oprócz reakcji na konkretne przypadki, skupić się na zapobieganiu takim sytuacjom w przyszłości. Kluczowym krokiem w prewencji mobbingu jest tworzenie kultury organizacyjnej, w której szanuje się każdego pracownika, bez względu na jego pozycję, płeć, rasę czy jakiekolwiek inne cechy. Ważne jest, aby pracodawcy inwestowali w rozwój umiejętności interpersonalnych swoich pracowników i promowali współpracę w zespole.

Z kolei menedżerowie i liderzy zespołów powinni pełnić rolę wzorców, dając przykład odpowiednich postaw i zachowań. Prewencja mobbingu wiąże się również z wprowadzaniem systemu ocen pracowników, który pozwala na ocenę nie tylko wyników pracy, ale także współpracy w zespole oraz zachowań interpersonalnych. Regularne monitorowanie atmosfery w pracy oraz otwartość na sugestie i problemy pracowników to kluczowe elementy skutecznej prewencji.

Podsumowanie

Mobbing w pracy to poważny problem, który może mieć długotrwałe konsekwencje zarówno dla ofiar, jak i całej organizacji. Pracodawca, zgodnie z przepisami prawa, ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi oraz odpowiednio reagować, gdy dochodzi do zgłoszenia tego problemu. W tym celu powinien wprowadzić odpowiednie procedury, przeprowadzać dochodzenia oraz stosować sankcje wobec sprawców. Ponadto kluczowym elementem jest prewencja – tworzenie środowiska pracy, które promuje szacunek i współpracę między pracownikami.

Autor: Dawid Kiliński